(Update 10/10/2020) – Storm Alex trok op vrijdag 2 en zaterdag 3 oktober 2020 een spoor van vernieling door het Zuid-Oosten van Frankrijk. Twaalf gemeenten in de valleien van de Tinéé, de Vésubie en de Roya werden van de wereld afgesloten. Het wegverkeer blijft er nog enige tijd onmogelijk maar tussen Nice en Plan du Var (spoorlijn naar Digne) en tussen Nice en Breil-sur-Roya (spoorlijn naar Tende) kon het treinverkeer reeds op maandag 05/10/2020 worden hervat. Dieper landinwaarts blijft het treinverkeer echter nog enige tijdonderbroken waarbij de vraag rees of het spoorlijntje tussen Breil-sur-Roya en Tende (en verder richting het Italiaanse Cuneo) nog zou worden heropend. Niet alleen is er de stormschade: ook het regionale rekenhof wierp in juni van vorig jaar (2019) een zwarte schaduw over het verder bestaan van de spoorlijn.
Maar er is goed nieuws: de recente vernielingen betekenen uiteindelijk niet het einde van het spoorverkeer tussen Breil-sur-Roya en Tende en tussen het Italiaanse Ventigmilia en het even Italiaanse Cuneo via het Franse Breil-sur-Roya. De spoorlijn zal namelijk sneller hersteld zijn dan het wegennet waardoor, net zoals tussen Breil en Nice, de spoorlijn eerder dan over de weg een einde zal maken aan de isolatie waarin de dorpen langs de Roya zich bevinden.
De spoorlijn tussen Nice en Breil-sur-Roya is reeds hersteld sinds maandag 5 oktober en sinds 8 oktober rijden er opnieuw treinen tussen Breil en Fontan/Saorge. Volgens de laatste berichten zal er vanaf 19 oktober ook opnieuw treinverkeer mogelijk zijn tussen Saorge:Fontan en Saint-Dalmas de Tende. Omdat het eigenlijke stationnetje vooralsnog onbereikbaar is, moet in Saint-Dalmas wel een nieuw tijdelijk station te worden ingericht.
Tussen Saint-Dalmas de Tende en Tende is de schade aan de spoorlijn echter dermate groot dat er daarvoor geen termijn op de herstelling van dit baanvak kan worden gekleefd. Het dorpje La Brigue en het stadje Tende blijven alzo echter nog enige tijd van de buitenwereld afgesloten, zowel over de weg als over het spoor. En ook richting Italië zit een heropening van de sporlijn er nog niet direct in.
Twee spoorverbindingen: Nice – Breil – Tende en Ventigmilia- Breil – Tende – Cuneo
Wanneer men over deze spoorlijn spreekt , dan gaat het eigenlijk om twee verschillende spoorverbindingen: Nice – Tende, geëxploiteerd door de Franse spoorwegen, en Ventigmilia – Cuneo, uitgebaat door de Italiaanse spoorwegen. Samen delen ze het baanvak in de Franse enclave tussen Breil-sur-Roya en Tende.
Vooral het baanvak tussen Breil-sur-Roya en het Italiaanse Cuneo kent een turbulent verleden. Na de Rhätische Bahn in Zwitserland is het de spoorlijn met het grootste hoogteverschil in Europa. Oorspronkelijk liep de spoorlijn Ventigmilia volledig over Italiaans grondgebied. Dit veranderde toen dit deel van Italië in 1947 door Frankrijk werd geannexeerd.
Met de bouw van de spoorlijn werd gestart in 1883 maar het duurde tot 1928 vooraleer de volledige spoorlijn (ook het baanvak Nice – Breil-sur-Roya) in gebruik kon worden genomen. In 1935 werd de spoorlijn vanuit Ventigmilia naar Cuneo zelfs geëlektrificeerd maar tussen 1940 en 1945 werd de spoorlijn tussen Breil en Tende zwaar gebombardeerd waardoor er nadien geen treinverkeer meer mogelijk was.
Daarna had Frankrijk niet de minste interesse meer in het spoorbaanvak tussen Breil en de Italiaanse grens. Anders was het langs Italiaanse zijde want daar wenste men het treinverkeer tussen Ventigmilia en Cuneo via Breil en via de spoorwegtunnel onder de Col de Tende / Colle di Tenda, te hervatten. Uiteindelijk kwam er een verdrag waarbij Frankrijk op kosten van Italië de spoorlijn in haar vroegere eer, doch zonder elektrificatie, diende te herstellen. In 1979 kon de spoorlijn worden heropend.
Nieuwe tunnel voor wegverkeer
Ondertussen is de situatie totaal gekeerd en is Italië niet langer geïnteresseerd in het investeren in het ondertussen Franse spoorbaanvak. Daar spenderen ze hun centen liever in een nieuwe tunnel voor het wegverkeer onder de Col de Tende, op de grens tussen Frankrijk en Italië.
De huidige wegtunnel is 3182 meter lang maar voldoet niet langer aan de veiligheidsnormen. Maar vooral: in de huidige tunnel is er slechts eenrichtingsverkeer mogelijk waardoor maar alternerend de tunnel kan worden ingereden. De huidige tunnel werd ingehuldigd in 1882 en was tot 1964 de langste wegtunnel in de Alpen. Bij de opening was het ’s werelds langste autotunnel.
De nieuwe tunnel is ongeveer even lang als de huidige en start en eindigt ongeveer op dezelfde plaats maar heeft voor elke rijrichting een eigen koker. De werken voor de nieuwe tunnel startten in 2015 maar werden in 2017 door het gerecht om veiligheidsredenen stilgelegd, dit wegens gesjoemel met bouwmaterialen die aan de tunnel werden onttrokken en werden doorverkocht. Er was toen nog amper anderhalve km te boren.
De werken aan de nieuwe wegtunnel werden in juni van dit jaar (2020) hervat. Een nieuwe openingsdatum is nog niet vooropgesteld maar omdat ook daar storm Alex lelijk heeft huisgehouden en de infrastructuur aan beide toegangen tot de tunnel zwaar beschadigde, wordt hier verdere vertraging opgelopen.
De nieuwe tunnel voor het wegverkeer wordt door de bevolking van de door de stormschade van de buitenwereld afgesloten Roya-vallei, echter heel erg gecontesteerd. De tunnel zou namelijk heel wat meer zwaar verkeer door de plaatsjes Tende, St.-Dalmas de Tende, Fontan, Saorge en Breil brengen.
Daarom is de plaatselijke bevolking een verdere opwaardering van de spoorlijn veel meer genegen terwijl ook de Franse regio Sud, die opdrachtgever is voor het vooralsnog door SNCF geëxploiteerde treinverkeer, interesse in de spoorlijn is gaan betonen en ook met eigen treinen vanuit Nice naar Tende is gaan rijden.
Spoorlijn door regionale rekenkamer in vraag gesteld
Buiten de spitsuren trekt de spoorlijn, en dan vooral het baanvak tussen Breil en Tende, helaas maar weinig reizigers waardoor dit spoorlijntje veel verlieslatender is dan de andere spoorlijnen in de regio. Daarom stelde de regionale rekenkamer in juni van vorig jaar (2019) het voortbestaan van deze spoorlijn in vraag. Ondertussen is buiten de spits alle treinverkeer tussen Breil en Tende ondertussen vervangen door bussen.
Waar eerst werd gevreesd dat de beschadigingen aan de spoorlijn de definitieve doodsteek voor het spoorlijntje zou worden, krijgt het spoorlijntje bij de heropbouw van de streek een heldroel toebedeeld. De schade aan het wegennet is dermate groot dat zonder het spoorlijntje de hele vallei slechts via een luchtbrug zou te bereiken zijn. Door het herstel van de spoorlijn werd eerst een bevoorrading, evacuatie en aanvoer van hulpgoederen en materieel per trein mogelijk tussen Nice en Breil en enkele dagen later zelfs tot Fontan/Saorge. Gezien helikopters steeds maar een beperkte lading kunnen meenemen, kan hierdoor de afstanden die met de helikopter dienen te worden overbrugd, fel te worden gereduceed.
—————————–
Anderzijds blijkt ook de Chemins de Fer des Provences erg getroffen waarbij ook delen van het spoor zijn weggespoeld. Momenteel is er opnieuw treinverkeer mogelijk tussen Nice en Plan du Var (waar de Vésubie in de Var uitmondt). Tussen Plan du Var en Villars-sur-Var is er helemaal geen verkeer mogelijk (aan weerszijden van de Var is ook het wegverkeer onderbroken). Hogerop blijft ook daar het treinverkeer onmogelijk maar daar worden vervangende bussen ingezet. Over het herstel van dit spoorlijntje sijpelt er echter geen info door.
Tijdens een interview vanuit het getroffen dorp Saint-Martin-Vésie, liet president Macron gisterenavond verstaan de spoorlijn te willen heropenen. De eerste herstellingswerkzaamheden zijn daarbij reeds aan de gang zijn. Te oordelen aan de schade aan de weg langs de Roya zou de spoorlijn tussen Breil en Tende wel eens sneller kunnen hersteld zijn dan de weg langs de Roya. Maar dat laatste is wel pure speculatie.
De herstellingen aan de spoorlijn werden ondertussen reeds aangevat”
Volgens de laatste berichten zou de spoorlijn ook reeds hersteld zijn tussen Breil en Fontan/Saorge, wat de hulpverlening, de bevoorading en de evacuatie van personen moet vergemakkelijken.