Drielandentrein Aken – Heerlen – Maastricht rijdt vanaf december 2023 door naar Luik

Euroregiotrein zal zijn naam ‘Drielandentrein’ eindelijk alle eer aan doen

De zogenaame drielandentrein rijdt sinds begin 2019 onder het kenmerk RE 18 (Regional-Express) via Heerlen tussen Aken en Maastricht. Eigenlijk was het van toen reeds de bedoeling dat deze trein vanuit Maastricht zou doorrijden naar Luik, maar dat was buiten ‘de Belgen’ gerekend want een nogal vreemd dispuut over het vereiste veiligheidssysteem dwarsboomde deze plannen. Maar nu lijkt de kogel door de kerk want de regionale Nederlandse krant ‘De Limburger’ wist gisterenavond op haar website te melden dat het oorspronkelijk opzet vanaf december 2023 dan toch zal kunnen worden gerealiseerd. Tussen Maastricht en Luik gaan de moderne Arriva Flirt-treinen van constructeur Stadler het wat gedateerd Belgische materieel vervangen. Een Belgische treinbestuurder staat tussen het Belgische grensstation Visé en Luik in voor het bedienen van de treinen. Tussen Aken en Maastricht worden de volledige trajecten verdeeld tussen Duitse en Nederlandse treinbestuurders.

De reden waar de zogenaamde ‘Drielandentrein’ tot eind 2023 in België wordt geweerd, is een vreemd verhaal. In de door Arriva bestelde Flirt-treinen is namelijk het Europese veiligheidssysteem ‘ETCS’ (European Train Control Systeem) nog niet ingebouwd. Hoefde volgens exploitant Arriva ook niet want de betrokken treinstellen beschikken naast het Duitse veiligheidssysteem ‘Indusi’ en het Nederlandse veiligheidssysteem ‘ATB’ eveneens over het Belgische veiligheidssysteem ‘TBL1+’. Omdat het Europese veiligheidssysteem nog niet is geactiveerd tussen Visé en Luik, blijft de aanwezigheid van ‘ETCS’ in de Drielandentrein tot nader bericht dan ook zonder nut. Naar verluidt was/is de aanwezigheid van ETCS een Europese verplichting maar werd daarvoor in Nederland en Duitsland een uitzondering gemaakt. Tegen 2023 zou ETCS wel zijn ingebouwd in de Flirt-treinstellen van exploitant Arriva.

Belgische treinbestuurders tussen Visé en Luik

Ook lag en ligt de eis van de NMBS om op het Belgische traject verplicht met Belgische treinbestuurders te rijden, moeilijk. In Duitsland is het regionaal treinverkeer al bijna 30 jaar een bevoegdheid van de bondsstaten die hun treinaanbod via open aanbestedingen toevertrouwen aan de exploitant met de meest gunstige prijsofferte. In Nederland beschikt nationale spoorwegmaatschappij ‘NS’ middels een onderhandse gunning tot 2024 over het monopolie op het zogenaamdee hoofdrailnet. ‘Den Haag’ zou ‘NS’ daartoe opnieuw een onderhandse gunning voor 10 jaar willen toekennen.

Dat stuit op verzet bij de particuliere spoorwegmaatschappijen die daarvoor via hun belangenvereniging ‘Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland’ een rechtszaak hebben aangespannen bij de rechtbank van Den Haag. Dit is trouwens niet de eerste rechtszaak waar ‘Den Haag’ en ‘NS’ tegenaan kijken. Zo is er ook nog een rechtszaak lopende over het via ‘NS’ toekennen van 6,7 miljoen euro aan nachttreinexploitant ÖBB (lees ook: “Nog onduidelijkheid over hoe subsidies van federale regering voor nachttreinen zullen worden toegekend maar verschillende pistes worden verkend“)

De sporen tussen Maasticht en het Duitse grensstadje Herzogenrath vallen daar buiten en worden door de Nederlandse provincie Limburg uitbesteed aan privé-exploitant Arriva. Het 11,5 km lange traject tussen Maastricht en het Belgische grensstadje Visé valt tot zeker 2024 wel onder dat hoofrailnet waardoor ook hiervoor ‘gesprekken’ met ‘NS’ nodig zijn.

NMBS monopolie tot 2033 ?

In België beschikt nationale spoorwegmaatschappij NMBS nog tot eind dit jaar over een monopolie, monopolie dat naar verwachting tot eind 2033 zal worden verlengd (Lees ook: “Allrail: Plannen om NMBS onderhands 10 jaar langer spoormonopolie toe te kennen, zitten fundamenteel fout“). “De andere manier van aansturing van de Belgische spoormarkt is een issue dat we in de gaten moeten houden”, laat Arriva-concessiemanager Piet Loven daarover optekenen door de Nederlandse krant ‘De Limburger’.

De Flirt-treinen van constructeur Stadler hebben een ruim interieur en een lage vloer. In combinatie met een uitschuifbare trede op perronhoogte maakt dat het treinstel vlot toegankelijk voor bv. personen met een fysieke beperking maar ook voor het inladen van fietsen en kinderwagens. De stations van Visé en Bressoux blijken reeds te beschikken over verhoogde perrons, zodat ook daar de uitschuifbare tredes tot hun volle recht komen.

De Drielandentrein sluit in Aken reeds aan op de Duitse hogesnelheidstrein ICE. Vanaf eind 2023 zal dat ook in Luik kunnen waarbij dat ook zal kunnen op de hogesnelheidstrein Thalys