Belgie investeerde in zijn spoorwegnet niet 126 euro per inwoner maar wel (slechts) 95 euro

(Update 07/08/2023)

De Duitse belangengroep ‘Allianz Pro Schiene’ publiceerde op 18 juli (2023) een grafiek waaruit bleek dat België in 2022 126 euro per inwoner investeerde in zijn spoorwegnet. België stond daarbij op de vijfde laatste plaats en kon daarmee Frankrijk, Spanje, Duitsland en Italië achter zich laten. Om de prestaties van Duitsland te kunnen maken met de belangrijkste Europese landen, publiceert Allianz Pro Schiene elk jaar een dergelijke rangschikking. Het is nu wel de eerste keer dat ook de Belgische investeringen in het lijstje werden opgenomen.

In het verleden vlooide ‘Duurzaam Mobiel’ zelf het voor België gelden investeringsbedrag uit en voegde ze deze gegevens toe aan de door Allianz Pro Schiene opgemaakte rangschikking (lees voor investeringen in 2021 bv. “België Europese koploper op vlak van digitalisering van spoorwegnet. Overige infrastructuurinvesteringen blijven echter achterop hinken”).

Opvallend was voor België echter het verschil in investeringen tussen wat de vorige jaren in spoorwegen werd geïnvesteerd en wat daar dit jaar volgens Allianz Pro Schiene daarvoor werd uitgetrokken. Volgens die eigen berekeningen investeerde Infrabel (met financiële middelen van de federale overheid) namelijk 95 euro per inwoner in 2021 en 87 euro per persoon in 2020 en kwam daarmee op de derde laatste plaats terecht. België kon daarmee enkel Frankrijk en Spanje achter zich laten:

Eveneens was voor 2022 ook het verschil groot tussen wat Infrabel op 18 april (2023) bij middel van een persbericht communiceerde en wat Allianz Pro Schiene op 18 juli (2023) communiceerde. Volgens Infrabel investeerde ons land in 2022 een bedrag van 1.116,1 miljoen euro, of omgerekend 95 Euro per inwoner terwijl Allianz Pro Schiene een bedrag van 1.460.000 miljoen euro (of 126 euro per inwoner) claimde.

Verwonderd om deze uiteenlopende bedragen zochten we naar opheldering.

Verduidelijking door Allianz Pro Schiene

Allianz Pro Schiene verduidelijkte dat zij zich baseerde op een rapport van de federale overheidsdienst ‘BOSA’ (FOD Beleid en Ondersteuning’: “Op basis van het BOSA-rapport over de Belgische overheidsuitgaven hebben we de uitgaven voor spoorweginfrastructuur eruit gefilterd.”

Waarna Allianz Pro Schiene de boekhoudposten opsomt die ze voor haar berekening in aanmerking heeft genomen:

• Bijdrage voor het algemene onderhoud van de spoorweginfrastructuur
• Bijdrage voor het onderhoud en de exploitatie van de Diabololijn
• Bijdrage voor het onderhoud en de exploitatie van de Liefkenshoekspoortunnel
• Bijdrage aan de financiering van investeringen in bijkomende spoorcapaciteit
• Bijdrage aan de financiering van investeringen voor de upgrade van ETCS

Verduidelijking door Infrabel:

Daarop legden we deze gegevens voor aan Infrabel. Daarbij stelt de Belgische beheerder van de spoorinfrastructuur dat ze vermoedt dat in de berekening van Alianz Pro Schiene ook OPEX-kosten (operation expenses) zijn inbegrepen terwijl zij in haar persbericht van 18 april 2023 enkel het totale CAPEX-bedrag (capital expenditures). CAPEX betreft hem de daadwerkelijke investeringen waarvan het nu zich over een langere termijn uitstrekt. OPEX betreft hem de dagelijkse uitgaven die dienen om een bedrijf draaiende te houden.

De overheidsbijdragen voor het algemeen onderhoud van de spoorweginfrastructuur, het onderhoud en de exploitatie van de diabololijn en het onderhoud en de exploitatie van de Liefkenshoekspoortunnel zijn OPEX-kosten die niet zomaar bij de CAPEX-kosten mogen worden gevoegd.

Enkel de (federale) bijdrage aan de financiering van investeringen in extra spoorwegcapaciteit en de bijdrage aan de financiering van investeringen voor de uitbreiding van ETCS mogen als CAPEX worden weerhouden.

Infrabel splitst haar bedrag van 1.116,1 miljoen euro als volgt uit:

• Klassieke investeringen: 939,3 miljoen euro
• Investeringen in het kader van het Strategische Meerjareninvesteringsplan: 176,8 miljoen euro

Verdere verduidelijking door Allianz Pro Schiene

De Allianz Pro Schiene baseert zich op gegevens die ze toegestuurd krijgt van het haar gegevens bij managementadviesbureau ‘SCI Verkehr’ (https://www.sci.de/). En dit antwoordde:

“Onze beoordeling of cijfers richten zich op nationale begrotingen met betrekking tot investeringen in spoorweginfrastructuur. In de regel is er geen onderscheid tussen Opex en Capex. De cijfers vallen dus niet 100% samen met de CAPEX van spoorinfrastructuurbeheerders.

Voor België hebben we – net als voor de andere landen – gekeken naar de nationale begroting en niet naar de begroting van Infrabel”

NAWOORD:

De cijfergegevens van Allianz Pro Schiene / SCI Verkehr vergelijken met de cijfers van Infrabel is dus appels vergelijken met peren zodat de cijfers van Infrabel niet mogen worden geprojecteerd op de grafiek van Allianz Pro Schiene.

Toch lijken Allianz Pro Schiene / SCI Vekehr overheidsuitgaven te verwarren met investeringen (Capex), waarbij in die door SCI Verkehr beschouwde overheidsuitgaven ook werkingsmiddelen (Opex) zijn inbegrepen.

Infrabel er prat op dat het bedrag dat zij heeft meegedeeld factueel juist is en de enige juiste referentie is.

Het onderscheid tussen Capex en Opex blijkt trouwens niet altijd even eenvoudig want binnen eenzelfde werf kunnen er zowel Opex-bedragen als Capex-bedragen te worden uitgegeven. Wanneer er bv. uitgaven worden gemaakt voor het aanpassen van bochten voor het verhogen van de snelheid of voor het aanleggen van bijkomende wissels, dan wordt dat door Infrabel beschouwd als Capex. Preventief onderhoud en herstellingen vallen onder Opex.