Autonoom rijdende bussen maken een grote stap voorwaarts

(UPDATE 10/01/2023) – Het is de laatste tijd wat stil rond autonoom rijdende bussen. Toch leeft er een en ander waarbij drie recente initiatieven wat nadere aandacht verdienen. Zo rijdt er sinds half mei van vorig jaar (2022) in het pittoreske Noorse stadje Stavanger een bus van 8,3 meter, die plaats biedt aan 52 personen, waarvan er 21 kunnen beschikken over een zitplaats, autonoom mèt passagiers aan boord over een traject van 2,5 km door het stadscentrum aan een maximumsnelheid van 50 km/uur. Wanneer de minishuttles genre Navya en Navetty buiten beschouwing worden gelaten is dit naar verluidt op het zogenaamde oude continent de eerste volwaardige bus zonder bestuurder aan boord. In Parijs neemt vanaf dit voorjaar een autonome standaardbus eveens reizigers mee. Maar ook op het vlak van de minishuttles is er verder nieuws: sinds begin november rijden er in het kader van het Navetty-onderzoeksproject in het Franse Les Mureaux op de site van de ArianeGroup elektrische shuttles zonder begeleider aan boord. De shuttles worden er wel op afstand gemonitord door een dispatching.

Stavenger

In het Noorse Stavanger rijdt de elektrische midibus tussen de Noorse fjorden onder autonomieniveau 4. Het betreft een initiatief van de Turkse constructeur Karsan en de plaatselijke vervoersautoriteit Kolumbus. Bij niveau 4 voeren autonomome voertuigen in specifieke omstandigheden, zoals bv. op een vast traject, alle rijtaken uit. Geofencing, waarbij er met geografische gegevens een gebied afgebakend wordt, is daarbij wel een vereiste. Een begeleider aan boord is daarbij geen noodzaak. In Stavanger voert de bus autonoom taken uit zoals stoppen op de route, het laten in- en uitstappen van reizigers en het oversteken van rotondes en kruispunten.

Er is nog slechts 1 hoger niveau waarbij het voertuig in àlle omstandigheden zelfstandig rijdt zonder ook maar enige menselijke aandacht of interactie. Maar dat is nog toekomstmuziek.

In Stavanger rijdt de midibus op een route van 2,5 kilometer tussen het andere verkeer door het stadscentrum. Onder alle weersomstandigheden kan het voertuig een maximumsnelheid van 50 km/u halen. Bij het autonoom rijden mogen echter alleen de 21 zitplaatsen worden benut.

Parijs

In Parijs wordt er sinds september 2021 op buslijn 393 (Sucy-Bonneuil / Thiais-Carrefour de la Résistance) op een route van 132 kilometer met 12 haltes een autonome standaardbus van 12 meter getest door de hoofdstedelijke vervoersmaatschappij RATP. Maar vanaf dit voorjaar gaat deze bus in navolging van zijn Noorse collega ook reizigers meenemen. RATP ligt daarbij enigszins achter op schema want oorspronkelijk waar de eerste ritten met reizigers gepland voor het najaar van 2022.

Les Mureaux

Op de site va de Ariane-group in het Franse Les Mureaux rijden de minishuttles er sinds mei 2021 met een begeleider aan boord. In november 2022 mochten deze begeleiders beschikken en sindsdien rijden deze shuttles zelfstandig: “zonder bestuurder en in een complexe omgeving, dit in normale verkeersomstandigheden“.

De shuttles werden ontwikkeld door constructeur EasyMile en worden geexploiteerd door vervoerder Transdev. De shuttles rijden op een site van 92 ha op een route van maximaal 6,6 km.

“Voor dit grootschalige demonstratiemodel is het terrein van de ArianeGroup in Les Mureaux ten westen van Parijs, met een oppervlakte van 227 hectare, ideaal omdat het alle complexe elementen van een stedelijk gebied samenbrengt: weg- en voetgangersverkeer, rotondes, kruispunten en parkeerplaatsen. Deze omgeving, zegt het openbaar vervoerbedrijf, leent zich perfect om de toekomstige overgang naar een stedelijke schaal voor te bereiden. Deze autonome pendeldienst is ook ontworpen om tegemoet te komen aan de behoeften van ArianeGroup om de toegang tot haar faciliteiten te verbeteren” luidt het nog.

Dit maakt het mogelijk een levensvatbaar economisch model te demonstreren voor de invoering van een permanente autonome pendeldienst. “Dit is het enige project in Europa waarbij 3 shuttles in een complexe particuliere omgeving op afstand worden bediend door een dispatching, zonder een operator aan boord”, aldus nog de partners departement Yvelines, EasyMile, Transdev, ArianeGroup en VEDECOM.

UPDATE 10/01/2023 – De Duits-Amerikaanse constructeur ZF, die reeds een mini-shuttle beschikbaar had om te rijden in van de weg afgescheiden rijbanen (niveau 3), heeft zopas zijn assortiment aangevuld met een versie die specifiek is gebouwd voor operaties in stedelijke omgevingen en gemengd verkeer en die beschikt over de mogelijkheden om te rijden onder niveau 4.  ZF treedt daarbij in de voetsporen van de constructeurs EasyMile en Navya.

Momenteel rijden deze shuttles nog aan een beperkte snelheid (20 km/uur of 40 km/uur) maar de volgende doelstelling is om deze shuttles aan maximum 60 km/uur ook te gaan inzetten op interstedelijke verbindingen zodat ze vlotter tussen het gewone verkeer kunnen worden ingezet.

De activiteiten van deze constructeurs beperken zich trouwens niet tot het bouwen van mini-shuttles. Deze constructeurs ontwikkelen bv. ook autonome voertuigen om in te zetten in een industriële omgeving, bv. voor het vervoeren van goederen van de productievloer naar de magazijnen.

Wat lijnbussen betreft worden ook reeds taken in busdepots geautomatiseerd. Chauffeurs kunnen dan hun voertuig achterlaten aan de ingang van het depot waarna het voertuig zich zelfstandig gaat parkeren of zelfstandig door de car-wash gaat rijden.