Storm Alex trok op 2 en 3 oktober van vorig jaar een spoor van vernielingen in het achterland van de Azurenkust. Bijkomend noodweer maakt herstellingen moeilijk.
De spectaculairste beelden kwamen uit het stadje Saint-Martin-Vésubie, waar meer dan honderd huizen door het kolkende water van het riviertje Boréon werden meegesleurd. De bedding van het riviertje schuurde over een breedte van minstens 40 meter uit. In de vallei van de Roya was de schade aan de woningen beperkter, maar net als in de vallei van de Vésubie zijn er nog steeds ernstige problemen met de wegeninfrastructuur. Aan de Roya baart ook de spoorlijn tussen Breil-sur-Roya en Tende nog steeds zorgen. Door bijkomend noodweer zijn eerdere noodherstellingen vernietigd.
VALLEI VAN DE BOVEN-ROYA
Situatie op de D6204 door kloofdalen van de Roya (weg van Breil-sur-Roya naar Tende)
Het recentste voorval tot dusver was de hevige sneeuw en regenval op vrijdag 22 januari (2021) die de brugvervangende noodovergangen over de Roya vernietigden. Een aantal naast elkaar gelegde buizen met grote diameter, waarbij de ruimte tussen de buizen opgevuld was met steenslag, moesten zowel water als voertuigen een vrije doorgang bieden. Het sterk stromende water nam echter geen genoegen met de toegemeten ruimte en vernietigde deze noodstructuur. Pas op zondagmiddag 24 januari was deze schade opnieuw hersteld. Maar net zoals voordien is alleen het allernoodzakelijkste wegverkeer mogelijk.
Omdat het nog maanden zal duren voor de weginfrastructuur in de bovenvallei van de Roya definitief is hersteld, had de in eerste instantie minder beschadigde spoorlijn de levenslijn naar zowel het noorden als het zuiden moeten worden. Maar door later vastgestelde onstabiliteit van de spoorbedding is ook deze vervoercorridor nog maanden grotendeels buiten gebruik.
Om het leven in de bovenvallei van de Roya mogelijk te maken, moet de bevolking zich behelpen met noodoplossingen. Tussen Fontan en Saint-Dalmas-de-Tende is er op vastgestelde uren verkeer in konvooi mogelijk. Dit drie keer per dag: eenmaal ’s morgens, een keer ’s middags en een keer ’s avonds. De tussenliggende tijden zijn bedoeld om de herstellingswerken verder te zetten.
In afwachting van het moment dat er opnieuw volwaardige lijnbussen kunnen rijden tussen Breil-sur-Roya en Tende, worden er mini-busjes ingezet. Ook die zijn gebonden aan de toegemeten tijdsvensters. Aparte busjes zorgen voor verkeer tussen Tende, Saint-Dalmas en La Brigue.
Deze minibusjes en de wagenconvooien zijn bedoeld om het verkeer tussen woning en school en werk op te vangen. Voor een afspraak met de tandarts of het ziekenhuis moeten de bewoners in Nice zijn en daarvoor kunnen ze een beroep doen op de taxihelicopter. Op maandag, woensdag en vrijdag zijn er in beide richtingen twee vluchten per dag. Van Nice naar Tende om 08.30 uur en om 16.30 uur. Van Tende naar Nice om 08.55 uur en om 17.00 uur.
En omdat beelden zoveel meer zeggen dan woorden, bekijk over hetzelfde onderwerp ook de volgende reportages op de Franse tv-zender TF1
- La vallée de la Roya à nouveau victime d’une nouvelle crue
- Fortes pluies dans les Alpes-Maritimes : la Roya à nouveau enclavée pour un week-end
- Comment vivent les habitants de Tende trois mois après le passage de la tempête Alex ?
Situatie tussen Saint-Dalmas en Castérino
Vanzelfsprekend gaat bij de herstelling van de wegen alle aandacht uit naar de hoofdas. Dat betekent dat de kleinere wegen er sindsdien quasi onaangeroerd bijliggen en dat bijvoorbeeld het toeristische gehuchtje Castérino, nog altijd van de wereld is afgesloten. Castérino ligt op 1.550 meter hoogte zowat aan het einde van de wereld. Het ligt aan de rand van het Franse nationaal natuurpark Mercantor en aan de voet van het hooggebergte met toppen tot tegen de 3.000 meter. Met uitzondering van een 4×4-pad richting Italië loopt daar voor gemotoriseerd verkeer alles dood.
Onderstaande foto, die gisteren (zondag 22 januari 2021) in de omgeving van Lac des Mêsches werd genomen, toont de schade aan de weg die naast het bergriviertje Castérino loopt.
Ook hier vertellen beelden meer dan woorden en is er een recente reportage van de Franse tv-zender TF1:
Wegtunnel onder de Col de Tende / Colle di Tenda (grens tussen Frankrijk en Italië)
Waar de lager gelegen spoorwegtunnel onder de Col de Tende/Colle di Tenda vrij ongeschonden uit storm Alex kwam, is het een ander paar mouwen met de wegtunnel. Zowel aan de Franse als de Italiaanse ingang van de wegtunnel zijn de toegangswegen weggespoeld. Onderstaande foto toont de aangerichte ravage aan de Franse ingang. Aan Italiaanse zijde is er soortgelijke schade.
Een uitgebreider verhaal over zowel wegtunnel als spoortunnel vind je in de eerdere bijdrage “Nieuw verdrag tussen Frankrijk en Italië moet bedreigde bergspoorlijn een nieuwe jeugd bezorgen”.
Hoe dan ook blijft de wegtunnel nog een behoorlijke tijd voor het wegverkeer gesloten. Ondanks de investeringen die werden gedaan voor het boren van een nieuwe, bredere koker, gaan er stemmen op om de huidige infrastructuur te verlaten en een totaal nieuwe tunnel te boren. Deze moet lager dan de huidige wegtunnel komen of aan de grensovergang ter hoogte van La Brigue. Maar daarover is het laatste woord nog niet gezegd. Tenzij je te voet door de bergen trekt, blijft intussen de spoorlijn de enige manier om de grens over te steken.
Spoorlijntje Nice/Ventigmilia – Breil-sur-Roya – Tende – Cuneo
Het verhaal van de spoorlijn Nice (Fr.)/Ventigmilia(It.) – Breil-sur-Roya (Fr.) – Tende (Fr.) – Cuneo (It.) is een verhaal van ups en downs en waarover in deze nieuwssite al een en ander te lezen is (1).
Enerzijds was er de moeizame relatie tussen Frankrijk en Italië, waarbij een in 1970 afgesloten verdrag dat de kosten voor het onderhoud van het spoorbaanvak tussen het Franse Beil-sur-Roya en Cuneo eenzijdig bij de Italianen legde. Anno 2020 wilden de Italianen niet langer eenzijdig opdraaien voor het onderhoud van de kosten van de spoorlijn.
Het verdrag vond zijn oorsprong in het feit dat het treinverkeer op de spoorlijn tussen Breil-sur-Roya en Tende tijdens de Tweede Wereldoorlog wegens ernstige oorlogsschade moest te worden stilgelegd en de Franse overheid na de Wereldoorlog niet geïnteresseerd was in de heropening van dit deel van de spoorijn.
Aan Italiaanse kant lagen de kaarten anders. Het spoorlijntje vanuit het kust- en grensstadje Ventigmilia naar Cuneo via de spoortunnel onder de Col de Tende/Colle di Tenda liep deels over Frans grondgebied en omdat de Italianen toen vragende partij waren en de Fransen totaal niet geïnteresseerd, werd de heropening en het verder onderhoud van de spoorlijn tussen Ventigmilia en Cuneo via Breil-sur-Roya volledig door Italië gefinancierd.
Maar intussen is er in Frankrijk onder meer op bestuurlijk vlak heel wat veranderd. Zo kregen de Franse regio’s steeds meer bevoegdheden en kreeg de Région PACA (Provence – Alpes – Côte d’Azur), inmiddels omgedoopt tot Région Sud, in 1997 de volledige bevoegdheid om zijn eigen beleid te voeren op het vlak van regionaal en lokaal treinverkeer. De financiële middelen daarvoor werden daarbij niet langer aan de SNCF uitgekeerd, maar rechtstreeks gestort op de rekening van de Région PACA.
Dit zorgde aan Franse kant voor een hernieuwde belangstelling voor het spoorlijntje, vooral ook voor het baanvak tussen Breil-sur-Roy en Tende, dat zich volledig op Frans grondgebied bevindt. De onderstaande promotiefilmpje van ‘SNCF Réseau’zetten de inspanningen om de spoorlijn te herstellen, in de verf:
Zolang er na de heropening niet zwaar in de spoorlijn moest worden geïnvesteerd, leidde dit tot een modus vivendi waarbij de Italianen hun treinen inlegden tussen Ventigmilia en Cuneo en waarbij dan Franse treinen in Breil voor aansluiting zorgden met treinen uit Nice. Tussenin legden de Fransen dan treinen in tussen Nice en Tende, waaronder op toeristische zondagen ook de zogenaamde toeristische ‘Train des Merveilles’, een trein waarin een gids uitleg gaf over de streek en de spoorlijn.
De eerste zware wolken boven de spoorlijn kwamen er in februari 2014, toen het spoorlijntje door de gevolgen van noodweer 7 maanden buiten gebruik moest worden gesteld en de Italianen niet erg happig meer waren om de kosten voor het herstel en modernisering van de spoorlijn op zich te nemen.
Daarbij kwam dat voor de passage onder de Col de Tende/Colle di Tenda de hoop werd gesteld op een nieuwe en bredere wegtunnel (zie hierboven).
Na storm Alex kon vrij snel het spoorverkeer worden hersteld tussen het Italiaanse Cuneo en het Franse Saint-Dalmas de Tende, wat voor de bewoners van Tende La Brigue en Saint-Dalmas de Tende, die zuidwaarts nog grotendeels van de buitenwereld zijn afgesneden, een belangrijke levenslijn is geworden.
Storm Alex heeft er dan ook voor gezorgd dat de mensen aan weerszijden van de grens het belang van de spoorlijn zijn gaan inzien, zeker ook omdat de weg langs de Roya zeer zwaar is beschadigd en de spoorlijn in eerste instantie ook treinverkeer toeliet tussen eerst Breil-sur-Roya en Fontan-Saorge en later zelfs tot Saint-Dalmas de Tende. Op dat moment was er ter hoogte van het stationnetje van Saint-Dalmas de Tende een missing link van ongeveer 2 kilometer spoor.
Oorspronkelijk zouden op maandag 18 januari de herstellingswerken aan de spoorlijn dermate zijn opgeschoten dat de volledige spoorlijn tussen Breil-sur-Roya en Cuneo in gebruik konden genomen.
Dit is echter buiten de waard gerekend. Want waar het commercieel treinverkeer vanaf 8 oktober (2020) op zeer beperkte schaal kon worden hervat tussen Breil-sur-Roya en Fontan-Saorge en ook het noodstationnetje van Saint-Dalmas-de-Tende vanaf 19 oktober (2020) per trein bereikbaar was vanuit Breil-sur-Roya, gooide de instabiliteit van een steunmuur net voorbij het stationnetje van Fontan-Saorge, begin dit jaar (2021) nieuw roet in het eten. Daardoor werd opnieuw alle treinverkeer tussen Fontan en Saint-Dalmas opgeschort. De nieuwe deadline voor de volledige heropening van de spoorlijn is nu 15 februari (2021). Tegen dan moet de steunmuur dermate onderstut zijn dat er opnieuw treinverkeer mogelijk is, al moet nog maanden worden verdergewerkt om de steunmuur definitief te herstellen.
Met de zoektermen “sncf reseau roya” zijn er op Google trouwens nog meer filmpjes over deze werkzaamheden te vinden.
(1) Zie ook de volgende eerdere bijdragen:
- “Beschadigingen door noodweer dan toch niet het doodvonnis voor spoorlijntje tussen Breil-sur-Roya en Tende”
- “Nieuw verdrag tussen Frankrijk en Italië moet bedreigde bergspoorlijn een nieuwe jeugd bezorgen”
- “Overstromingsschade in Zuidoost-Frankrijk: treinen gratis omdat dorpen en wegen afgesloten zijn“
En hier ook nog een treffende tv-reportage over de situatie 2 maanden na doortocht van storm ALEX.