UPDATE 19/11/2021 – In 2020 werd 9% van de spoorongevallen veroorzaakt door mensen die aan een overweg door een trein werden aangereden. Daarnaast vond 76% van die persoonsaanrijdingen plaats buiten een spooroverweg. Ook was er 4% aanrijdingen met een wegvoertuig en slechts 1% botsingen met een ander spoorvoertuig. 4% van de spoorongevallen is dan weer te wijten aan ontsporingen en nog eens 4% aan het aanrijden van obstakels. Dit blijkt uit het zopas door de Internationale spoorwegunie (UIC) gepubliceerde veiligheidsrapport op basis van gegevens die bij 35 spoorwegmaatchappijen werden ingezameld. In België publiceerde de ‘Dienst Veiligheid en Interoperabiliteit van de Spoorwegen’ (DVIS) in september een soortgelijk rapport met vergelijkbare resultaten.
In 2020 was er ten gevolge van de pandemie op jaarbasis trouwens 8% minder treinverkeer. Percentage dat opliep tot 20% op het moment dat allerlei veiligheidsmaatregelen van kracht waren. Hetzelfde patroon is te merken bij de maandelijkse ongevallencijfers, met een scherpe daling in april gevolgd door een geleidelijke stijging tot september en vervolgens een afvlaking in het laatste kwartaal van het jaar.
In vergelijking met 2019 waren er 11% minder spoorongevallen (3.742 ‘significante'(*) ongevallen in 2020 versus 4.187 ongevallen in 2019). Opmerkelijk, maar ook niet geheel verrassend, is dat 88,4% van de spoorongevallen werden veroorzaakt door derden waarbij 73,2% voor rekening komt van de zogenaamde ’trespassing’, het ongeoorloofd betreden van de sporen. Wanneer daar nog eens 1,6% wordt bijgevoegd die te wijten is aan weer en milieu, dan is 88,4% van de oorzaken te zoeken buiten de spoorexploitatie en is slechts 9,7 % van de ongevallen te wijten aan de spoorexploitatie.
Wanneer die 9,7% die te wijten is aan de eigenlijke spoorexploitatie, verder worden uitgesplitst, dan is 1,8% voor rekening vande spoorinfrastructuur, 1,7% van het voertuigenpark, 5,0% van het spoorwegpersoneel en van het personeel van onderaannemers en tenslotte 1,1% van spoorgebruikers.
Het volledige UIC-veiligheidsrapport 2020 is te raadplegen via deze link.
‘Significante’ spoorongevallen in België
In België waren er in 2020 geen reizigerstreinen betrokken bij interne ongevallen zoals botsingen en ontsporingen. Met als enige uitzondering een trein die tegen een rots botste. Daarbij werden er geen reizigers gewond. Ook was er een vreemd incident met een persoon die een rijdende trein wilde verlaten door de noodopening te gebruiken en daarbij zwaargewond raakte.
Maar wat wat aanrijdingen van personen en voertuigen betreft zijn de conclusies gelijklopend met deze van het UIC-rapport: “Spoorwegovergangen en onbevoegd betreden van spoorwegterreinen blijven de belangrijkste bron van bezorgdheid. Ondanks de inspanningen van de infrastructuurbeheerder op het gebied van bewustmaking en technische maatregelen blijven zij een overheersende bron van ongevallen en slachtoffers, ook tijdens de pandemie. De aantallen waren vergelijkbaar met de vorige jaren.“
In België werd in tegenstelling met de internationale statistieken en een verminderde trafiek (daling van het aantal treinkilometer) geen daling maar wel een stijging van het aantal significante ongevallen genoteerd: van 27 naar 30. In 2017 en 2018 waren er dat nog respectiefelijk 33 en 31:
“Ondanks de daling van het aantal afgelegde treinkilometer is het totale aantal significante ongevallen ten opzichte van 2019 gestegen, van 27 naar 30. In 2017 en 2018 bedroeg het aantal significante ongevallen respectievelijk 33 en 31. Rekening houdend met het relatieve aantal significante ongevallen per treinkilometer, is er sprake van een opwaartse trend, waarbij de positieve curve die sinds 2017 is waargenomen, wordt omgekeerd zonder evenwel de in 2017 waargenomen waarde te overschrijden”.
Het DVIS wijst er nietemin op dat van 30 significante ongevallen die in 2020 plaats vonden (tegenover 3 in 2019), er slechts één strikt verband hield met een exploitatiefout: “Op 06/02/2020 botste een trein tegen een goederentrein na het passeren van een gesloten sein op spoor B van lijn 10 in Antwerpen. Als gevolg van de botsing ontspoorden 6 lege, ongereinigde RID-tankwagons, waarvan er 3 kantelden. Dit ongeval wordt ook geregistreerd onder de indicator gevaarlijke goederen.”
Verder was er 1 botsing met een obstakel (reizigerstrein die botste met een stuk gevallen rots), 13 ongevallen aan overwegen, 14 personen waarbij ‘personen met bewegend rollend materieel’ betrokken waren, 1 ontsporing van een werktrein op een buiten dienst gesteld spoor (geclassificeerd onder ‘ander ongeval’. Verder werd geen enkele brand noch een significant ongeval veroorzaakt door defect aan de infrastructuur of het rollend materieel genoteerd.
In vergelijking met 2019 is het aantal ongevallen aan overwegen in 2020 gedaald van 15 tot 13. Daarentegen was er in 2020 in vergelijking met het jaar voordien een aanzienlijke stijen van het aantal persoonsongevallen: van 9 tot 14.
Met dien verstande dat het in België in 2020 om ‘slechts’ 30 significante spoorongevallen ging, zit er een zekere polarisatie in de percentages, maar het percentage spoorongevallen dat in België te wijten is aan derden (86,7%) is vergelijkbaar met het percentage in dee UIC-statistieken (88,4%).
Een ander opmerkelijk cijfer uit de Belgische statistieken: “In 2020 hebben 94 personen een einde gemaakt aan hun leven en 11 personen hebben dit gepoogd. Ten opzichte van de voorgaande jaren, blijft het aantal pogingen – al dan niet geslaagd – opvallend gelijklopend, ondanks een piek in 2016”.
Bovenstaande grafiek betreft personen en niet aantal ongevallen. Toch is het opvallend dat het aantal zelfdodingen 3x hoger ligt dan het aantal significante spoorongevallen.
(*) ‘Significant ongeval‘: Ongeval met ten minste één bewegend spoorvoertuig waarbij ten minste één persoon om het leven is gekomen of zwaargewond is geraakt of dat schade van betekenis aan het materieel, de rails, andere installaties of het milieu dan wel een ernstige ontregeling van het verkeer heeft veroorzaakt met uitzondering van ongevallen in werkplaatsen, magazijnen en opslagruimtes.
Laat een reactie achter