“De beschikbare middelen voor de instandhouding van het spoornet zijn momenteel ontoereikend. Zonder een verhoging van de daarvoor voorziene dotaties zal het voor Infrabel onmogelijk zijn om het volledige spoornet op lange termijn in zijn huidige omvang en prestaties in stand te houden” klonk het recent nog in het jaarverslag 2020 van Infrabel. De beheerder van de Belgische spoorinfrastructuur baseert zich daarbij op de resultaten van een in 2018 uitgevoerde audit. Ook in eerdere jaarverslagen luidde Infrabel daarover de noodklok. Zoals in het jaarverslag 2019: “Als de middelen voor het onderhoud van het net verder verminderd worden, zullen de teams bovendien niet in staat zijn om de impact van de onderinvestering te beperken, waardoor de eerste gevolgen van de mogelijke begrenzing van de dotaties in 2020 al vanaf 2021 op het netwerk voelbaar zullen zijn”. Deze zomer kleefde Infrabel intern ook nog namen op de vijf spoorlijnen die bij verder onvoldoende onderhoud vanaf 2024 zullen moeten worden gesloten. Vandaar dat met veel verwachting werd gekeken naar de resultaten van het begrotingsakkoord dat vorige week binnen de federale regering werd afgesloten.
Vooralsnog blijft het wachten op het antwoord op onze vragen om verduidelijking die we vorige donderdag (14/10/2021) aan het kabinet van federaal mobiliteitsminister Gilkinet hebben gesteld. Wat daarover van overheidswege bekend werd gemaakt, blijft namelijk vaag: De komende 3 jaar wordt 250 miljoen (een kwart van de door de regering aangekondigde investeringen) in het spoor geïnvesteerd, waaronder 2 miljoen euro per jaar ter ondersteuning van de nachttrein.
“Back on Track Belgium”, dat onder meer ijvert voor de subsidiëring van nachttreinen, is alvast ontgoocheld: “Wij weten ook dat de budgettaire middelen beperkt zijn maar twee miljoen euro per jaar (…) lijkt ons wel heel weinig”.
Verdere beperking van de dotaties
Maar erger is de verdere beperking van de dotaties voor Infrabel. Bij middel van een gezamenlijk persbericht losten ‘Test Aankoop’, ‘TreinTramBus’ en ‘Navetteurs.be’ op 23 september jongstleden (2021) reeds een schot voor de boeg. Zij baseerden zich daarvoor op een interview een dag eerder van de Waalse socialistische vakbondsvoorman Pierre Lejeune met de krant ‘Le Soir’. De drie organisaties stelden dat Infrabel tussen nu en 2024 een bedrag van 94 miljoen euro zouden moeten besparen (Lees ook: “94 miljoen bijkomende besparingen voor Infrabel ?“).
Een voorspelling die bewaarheid lijkt te zijn geworden, te oordelen naar de ontgoocheling die 7 onderzoekers en wetenschappers vandaag via de opiniepagina’s van ‘De Standaard’ luchten (“Openbaar vervoer is een ticket voor de samenleving“). Die eerder genoemde 94 euro blijkt daarbij nog een onderschatting:
“Ondanks de beeldvorming van het ‘groenste begrotingsakkoord ooit’, gaat de uitkomst van het begrotingsconclaaf begin deze week op dezelfde voet verder. De regering kondigt trots een nieuw investeringsbudget van 250 miljoen euro aan, maar vermindert tegelijkertijd het werkingsbudget van spoorwegbeheerder Infrabel met maar liefst 41 miljoen euro per jaar. Dat komt neer op een bezuiniging van 225 miljoen euro tegen 2028 en 420 miljoen euro tegen 2032. Op middellange termijn snijdt ook deze regering harder in het spoor dan er geherfinancierd wordt.”
Die 41 miljoen euro komt merkwaardig overeen met de 40 miljoen euro per jaar die Infrabel sinds 2018 moet besparen en staat in schril contrast met de vraag van Infrabel om haar dotatie met 30 tot 40 euro te vermeerderen. Om de investeringen te vrijwaren, hevelde Infrabel jaarlijks zo’n 30 tot 40 miljoen euro over van het exploitatiebudget naar het klassieke investeringsbudget. Daardoor sloot Infrabel haar jaarrekeningen met een evenredig bedrag in het rood af (EBT: -36,42 euro in 2018, 26,79 in 2010 en -55,1 miljoen euro in 2020) en en dit botst dan weer op de ‘arbitraire verwachting van de federale regering’ dat Infrabel haar begroting in evenwicht zou moeten hebben.
400 personeelsleden minder dan nodig
Om toch haar onderhoudsinvesteringen enigszins op peil te houden, probeerde Infrabel de door de overheid opgelegde besparingen niet alleen te compenseren door het weghalen van fondsen uit haar werkingsbudget. Zo probeerde Infrabel op flink wat werkingskosten te besparen. Om nogmaals te citeren uit het jaarverslag 2020:
“Wat de bedrijfskosten betreft, hebben de uitgevoerde arbitrages om opnieuw tot een financieel evenwicht te komen, geleid tot aanzienlijke beperkingen op het vlak van de aanwerving van personeel, aangezien Infrabel het moet stellen met ongeveer 400 personen minder dan het nodig zou hebben om al zijn taken uit te voeren. Dit is bijzonder problematisch omdat de operationele vereisten almaar toenemen (vegetatiebeheer, herziening van de veiligheidsvergunning, cybersecurity, enz.)”.
De verdere beperking van de subsidies voor Infrabel belooft dus weinig goeds voor de toekomst en staat haaks op de conclusies van de in 2018 op vraag van Infrabel uitgevoerde audit:
“De resultaten van deze audit maken duidelijk dat er, wat infrastructuurvernieuwing betreft en vergeleken met het gemiddelde over de periode 2016-2020, op jaarbasis gemiddeld een extra investeringsdotatie nodig is van 99 miljoen euro per jaar van 2018 tot 2022, 64 miljoen euro per jaar van 2023 tot 2027 en 113 miljoen euro per jaar van 2028 tot 2032“ luidde het nog in het Infrabel-jaarverslag van 2018.
Hoe moet het nu verder ?
In een reactie aan de ‘Nieuwssite Duurzaam Mobiel’ stelt Infrabel nu te zullen bekijken hoe deze budgettaire elementen in de praktijk zullen worden omgezet. Wanneer de infrastructuur consequent is met zichzelf en met de eerder geuite noodkreten is de sluiting van een aantal spoorlijnen vanaf 2024 onafwendbaar. De voor dit jaar (2021) aangekondigde boost van 75 miljoen euro Europees geld zal dan hoogstens de aangekondigde sluiting van spoorlijnen met korte tijd hebben kunnen uitstellen.
Maar tegen dan is alweer een andere regering aan de macht die al dan niet in staat zal zijn het Infrabel-puin van de vorige regeringen op te ruimen…
UPDATE 10/11/2021: Minister Gilkinet: “Geen sprake van sluiting spoorlijnen, maar bijkomende inspanningen ongetwijfeld nog nodig”
Laat een reactie achter